"DƯ CHẤN" NGÀY PHÁP LUẬT VN ĐẦU TIÊN
Lý Thái Phương
Ngày 8.11.2013
Cả nước chào đón Ngày pháp luật Việt Nam 9-11 đầu tiên (và từ nay sẽ là
hàng năm) đúng vào dịp Quốc hội đang thảo luận và phát thanh truyền hình trực
tiếp cho nhân dân cả nước thấy việc thảo luận, góp ý vào dự thảo sửa đổi Hiển
pháp - đạo luật cao nhất của nhà nước– thể hiện quyền làm chủ cao nhất của mỗi
công dân trong điều hành bộ máy nhà nước thông qua công tác xây dựng pháp luật.
Thế nhưng cũng chính những ngày này, một sự kiện thu hút sự quan tâm của mọi
diễn đàn và nhiều cá nhân, gây sốc, khiến dư luận bất ngờ, ngỡ ngàng, bùng lên
giận dữ, rồi lại lặng đi xót xa là câu chuyện công dân Nguyễn Thanh Chấn bị kết
án chung thân oan sai đã ở tù 10 năm, nay được trả tự do và được xem xét điều
tra lại. Và rồi sau giây lát lắng xuống đau xót ấy, dư luận và những người chân
chính lại bùng phẫn nộ.
10 năm oan trái trong tù của một con người, 10 năm tủi nhục, tan nát của
một gia đình, một dòng họ, song song với đó là 10 năm nhởn nhơ ngoài vòng pháp
luật của kẻ thật sự phạm tội, và 10 năm thanh thản của những người đã kết án
oan sai. Liệu còn những trường hợp 10 năm, 20 năm hay cả cuộc đời oan trái nào còn
đang đâu đó chưa được minh oan. Mới thấy rằng trường hợp của ông Nguyễn Thanh
Chấn là kết cục của tất tần tật những gì quá ư là đau xót cộng lại, từ tự vô
cảm, vô tâm, thiếu trách nhiệm dẫn đến độc ác của một số người được giao trọng
trách thi hành pháp luật, từ sự thiếu hiểu biết, không hiểu biết và không được
biết về pháp luật đến sự đơn độc thiệt thòi của người dân trước những điều mình
có quyền biết có quyền yêu cầu được biết.
Thế là đã quá đủ để chúng ta biết rằng còn quá nhiều việc để pháp luật
được thực thi chính xác đúng người đúng tội, để pháp luật đạt mục tiêu chuyên
chính với kẻ thù và dân chủ với nhân dân. .
Kể từ khi nền chuyên chính của ta có Hiến pháp đầu tiên năm vào năm 1946
đến nay, đây lần đầu tiên chúng ta có Ngày Pháp luật. Điều 8 của Luật
Phổ biến, giáo dục pháp luật, quy định ngày 9/11 hàng năm là Ngày Pháp luật của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Và Ngày Pháp luật Việt Nam
được coi là một dấu ấn, một điểm nhấn quan trọng trong công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của nhân dân.
Nhân dân là toàn bộ những người trong một quốc gia hay một địa phương. Vì
thế phổ biến, giáo dục pháp luật nâng, cao ý thức tuân thủ pháp luật của nhân
dân chính là phổ biến, giáo dục pháp luật nâng, cao ý thức tuân thủ pháp luật
của tất cả người dân Việt Nam, không ngoại trừ ai, từ những người được giao
trọng trách xây dựng chính sách pháp luật, những người được cử thay mặt nhà
nước thực thi pháp luật vào thực tế cho đến các đối tượng thuộc phạm vi điều
chỉnh của pháp luật.
Và cũng chính vì thế, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm để Ngày Pháp luật
Việt Nam thật sự được thực hiện nghiêm, dân chủ, bình đẳng, mang ý nghĩa đẹp đẽ
và nhân văn, để 364 ngày còn lại của mỗi năm cũng ý nghĩa như ngày 9-11 nghiêm
chỉnh, đẹp đẽ và nhân văn.
Thực tế ý thức pháp luật của mỗi người được thể hiện qua những hành vi dù
ngỡ như là nhỏ nhất của mỗi người – mỗi công dân, cho dù công dân ấy ở vị trí
nào trong xã hội. Vậy nhưng dường như không phải ai cũng hiểu được điều đó.
Nhìn vào câu chuyện gần đây khi những chiếc xe ô tô mang biển màu xanh với số
đầu đăng ký là 80 (vẫn được hiểu là xe công của các cơ quan trung ương, của cán
bộ V.I.P) bị đưa vào mục tiêu của một đợt ra quân kiểm tra kiểm soát việc thực
hiện pháp luật, sẽ thấy được điều đó. Đó mới chỉ là câu chuyện về những chiếc
xe con của một số cơ quan có vẻ to đã tự cho mình cái quyền vượt ra khỏi quy
định của những điều luật. Đó chính là một trong những hệ quả của sự thiếu ý
thức pháp luật, thiếu được phổ biến tuyên truyền pháp luật. Hay là câu chuyện
cơ quan công an đã phải tự ra lệnh cho chính cán bộ chiến sĩ công an rằng không được giải quyết các vi phạm phạm
pháp luật theo sự nhờ vả, giấy viết tay hay những cú điện thoại của người quen.
Nhìn lại vụ việc của công dân bị kết án oan với mức tù chung thân, cho dù
câu chuyện trả lại quyền công dân và cuộc sống bình thường cho ông Nguyễn Thanh
Chấn chỉ vừa bắt đầu nhưng đã thấy hé ra những điều đầy đau xót mà nếu trình độ
pháp luật, ý thức pháp luật của những người liên quan đạt được yêu cầu của mỗi
vị trí công tác thì sẽ khó có điều kiện xảy ra.
Đến mức Phó Thủ tướng cũng phải thốt lên một điều hiển nhiên rằng ép cung
là vi phạm pháp luật. Đến mức Chủ tịch nước cũng phải lên tiếng yêu cầu các cơ
quan có trách nhiệm phải điều tra xem xét đúng pháp luật để khôi phục danh dự
và bồi thường cho công dân bị oan sai. Chưa nói đến thái độ của những người đã
xét xử oan sai đẩy ông Chấn vào cảnh tù tội, hay những kẻ đã núp bóng pháp luật
dùng bạo lực để ép cung người dân vô tội thành có tội, mà chỉ nói đến trình độ,
ý thức pháp luật của những người được giao nhiệm vụ cầm cân nảy mực này đã thấy
cả một vấn đề nan giải, thật sự là mối lo ngại lớn.
Chẳng thế mà việc xây dựng pháp luật và các văn bản pháp luật, việc ứng
dụng các văn bản này vào trong thực tế phải triệt để tuân thủ tiêu chí “công
chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép, còn công dân được làm tất cả
những gì pháp luật không cấm”. Và muốn đạt được tiêu chí vô cùng quan trọng này,
phải nâng cao trình độ và ý thức pháp luật từ cả hai phía - những người được
giao trách nhiệm thực thi luật pháp và đối tượng chịu sự điều chỉnh của luật.
Năm đầu tiên này, Ngày Pháp luật Việt Nam 9-11 mang chủ đề “Toàn
dân xây dựng, thi hành và bảo vệ Hiến pháp vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh”, đang đánh
dấu thêm một mốc mới đáng nhớ trong công tác tuyên truyền giáo dục ý thức tuân
thủ pháp luật.
Ngày Pháp luật Việt Nam được khẳng định là
một trong những chế định quan trọng đặt tiền đề cho việc đổi mới tổ chức thực
hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, là một cách làm hay để góp phần thay
đổi nhận thức, thái độ của cơ quan Nhà nước đối với nhân dân, hướng tới xây
dựng hình ảnh một Nhà nước gần dân, vì dân, phục vụ nhân dân. Đồng thời, cũng
nhắc nhở, đề cao quyền cũng như trách nhiệm, nghĩa vụ của cá nhân công dân
trong học tập, tìm hiểu pháp luật.
Mong sao giờ đây ngày nào cũng là Ngày Pháp
luật. Có như thế, ý thức pháp luật của mỗi công dân dù ở vị trí nào cũng dần
được nâng lên. Trong tiến trình ấy, kỷ cương ngày càng chặt chẽ nghiêm ngặt
hơn, những oan sai sẽ dần được loại bỏ và triệt tiêu. Và khi đó, mỗi ngày trong
365 ngày của năm đều là ngày trọn vẹn của đất nước dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh./.
0 nhận xét: